Predmet doktorske disertacije „Nova komunikaciona paradigma u mreži javnih
biblioteka u Crnoj Gori“ su javne biblioteke u Crnoj Gori i problematizacija
komunikacionog obrasca u javnim bibliotekama, koji je nastao pod uticajem
savremenih informacionih tehnologija.
Društveni okvir u kom funkcionišu savremene javne biblioteke mnogo je
drugačiji od onoga u kom su se formirale tokom 19. veka. Među zaposlenima,
udruženjima i korisnicima biblioteka koncept komuniciranja se mijenja. Postavlja se
pitanje koja je razlika između savremenog i tradicionalnog komuniciranja, ali i više
od toga, kako je razvoj informacione tehnologije uticao na evidentan rast ugleda
biblioteka u svijetu.
Javne biblioteke su sinonim za slobodu mišljenja i javnu dostupnost informacija.
Biblioteke ne podržavaju falsifikate, cenzuru, skrivanje i ćutanje. Međunarodna
istorija razvoja javnih biblioteka dokazuje da je javnost biblioteka osnov
demokratskog djelovanja slobodnih društveno-političkih zajednica. Teorijsko i
praktično utemeljenje pojma javnosti u bibliotekarstvu, kao osnove prosvjećivanja
naroda, datira sa početka 20. vijeka. Poznate svjetske javne biblioteke su decenijama
unazad popularni informacioni centri koji aktivno utiču na razvoj društvene
zajednice kojoj služe. Pregledom stanja javnog bibliotekarstva zemalja Skandinavije
i uvidom u njihov odnos prema informaconim i saznajnim potrebama savremenog
pojedinca, ukazano je na značaj strategije i koordinacije aktivnosti digitalizacije
kulturne baštine i razvoja virtuelnih projekata kulturnog sektora na nacionalnom i
međunacionalnom nivou. Slika crnogorskog javnog bibliotekarstva predstavljena je izučavanjem istorijskog
razvoja i aktuelnog stanja ovih institucija sa osvrtom na zakonsku regulativu u
zemlji. Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija u kulturnom sektoru
Crne Gore je tek na pomolu, a kakve će usluge biti ponuđene korisnicima u narednim
decenijama u mnogome zavisi od ekonomske situacije i reforme kulturne djelatnosti.
Suočavanje sa mišljenjem korisnika je prvi stepenik u profesionalizaciji
djelatnosti bibliotekara. Sprovedeno anketno ispitivanje među korisnicima javnih
biblioteka u Crnoj Gori, „Biblioteke očima korisnika”, jasno ukazuje na to da se
stanje u javnom bibliotekarstvu države može promijeniti samo uvođenjem nove
komunikacione paradigme, koja je zasnovana na upotrebi savremenih medija i
tehnoloških dostignuća.
Hronološkim prikazom otkrića na polju komunikacionih i informacionih
tehnologija i primjerima dobre prakse date su smjernice za uvođenje i integraciju
savremenih tehnoloških inovacija u radu javnih biblioteka. Medijski identitet,
promocija, digitalne i virtuelne biblioteke su obavezan, sastavni deo savremenog
bibliotekarstva.
Na osnovu uvida u stanje javnog bibliotekarstva na međunarodnom nivou,
utvrđivanja aktuelnog stanja crnogorskog javnog bibliotekarstva, sumiranja rezultata
sprovedenog anketnog istraživanja i hronološkog prikaza otkrića na polju
komunikacionih i informacionih tehnologija dat je predlog mjera i strategija razvoja
javnog bibliotekarstva u Crnoj Gori. Disertacija daje nova saznanja iz oblasti javnog
bibliotekarstva, koja doprinose pomjeranju ustaljenih granica iz ove naučne oblasti u
Crnoj Gori.The subject of doctoral dissertation ''New Communication Paradigm in Network
of Public Libraries in Montenegro'' is public libraries in Montenegro and
problematization of communication pattern in public libraries, which emerged under
the influence of contemporary information technologies.
Social frame within which the contemporary public libraries work is very
different from the one in which they were forming during 19. century. Among the
employed, associations and users of libraries the concept of communication is
changing. The question is what is the difference between contemporary and
traditional communication and even more, how the development of information
technology influenced the obvious growth of libraries' reputation in the world.
Public libraries are a synonym of freedom of thought and public accessibility of
information. Libraries do not support forgeries, censorship, hiding and silence.
International history of public libraries' development proves that the publicity of
libraries is a base of democratic acting of free social and political communities.
Theoretical and practical founding of the notion publicity in libraries, as a base of
enlightment of people, started at the beginning of the 20th century. For the last
decades, the famous, world, public libraries have been popular information centres
which actively influence the development of social community to which they serve.
By reviewing of the public librarianship status of Scandinavian contries and insight
into their relationship towards information and learning needs of a contemporary
individual, it was pointed to the importance of a strategy and coordination of
digitalization of cultural heritage and development of virtual projects of cultural
sector on national and international level. The image of Montenegrin public librarianship is displayed by studying of
historical development and actual state of these institutions with reference to
legislation of the state. Application of information communication technologies in
cultural sector of Montenegro is at its early beginnings, but what kind of services will
be offered to users in next decades significantly depends on financial condition and
reform of cultural activity.
Facing the user's opinion is the first step towards the professionalization of the
activity of bibliothecaries. The conducted survey among the users of public libraries
of Montenegro ''Librares through User's Eyes'' clearly points that the state in public
librarianship of the state can change only by introduction of a new communication
paradigm which is based on use of contemporary media and technological
achievements.
Chronological display of inventions in communication and information
technologies and examples of good practice gave directions for introduction and
integration of contemporary technological innovations in work of public libraries.
Media identity, promotion, digital and virtual libraries are advents which follow the
concept of contemporary librarianship.
Based on insight into the state of public librarianship on international level,
determining of actual state of Montenegrin public librarianship, summarizing of
results of the conducted survey and chronological display of inventions in
communication and information technologies, a proposal of measure and
development strategies of public librarianship in Montenegro was given. The
dissertation gives new findings within public librarianship which contribute to
moving of common limits of this scientific field in Montenegro